Zyta Zarzycka – biogram
Niewątpliwie jedną z najwybitniejszych przedstawicielek kozielskiej elity była zmarła przed 14 laty muzealniczka i badaczka powstań śląskich Zyta Zarzycka. Mieszkała w Koźlu, ale całe życie przepracowała w Muzeum Czynu Powstańczego na Górze Świętej Anny.
Zyta Zarzycka urodziła się 15 czerwca 1944 r. w rodzinie wiejskiego szewca w Chlewicach w powiecie włoszczowskim. Pod koniec lat 40 jej rodzina przybyła do Sławięcic, a następnie osiedliła się w Koźlu. Tu Zyta Zarzycka odbyła całą edukację i zdała maturę. Stąd też wyjechała na studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Jej pierwszym i jedynym miejscem zatrudnienia było Muzeum Czynu Powstańczego w Leśnicy. Podjęła tam pracę 1 marca 1969 roku i pracowała tam aż do przejścia na emeryturę, co nastąpiło po 35 latach pracy w 2004 r.
To właśnie w muzeum na stokach Góry Świętej Anny powstały wszystkie publikacje naukowe Zyty Zarzyckiej, na czele z jej pracą doktorską poświęconą polskim działaniom specjalnym na Górnym Śląsku w latach powstań śląskich.
Jako wybitny znawca biografistyki śląskiej weszła w skład zespołu autorskiego wydanej w 1982 roku przez Instytut Śląski w Opolu Encyklopedii Powstań Śląskich. Na potrzeby tego dzieła opracowała kilkadziesiąt biogramów najwybitniejszych dowódców powstańczych.
Dr Zyta Zarzycka oprócz zagadnień związanych z powstaniami śląskimi zajmowała się także historią swojego regionu, ze szczególnym uwzględnieniem historii Koźla i ziemi kozielskiej.
Efekty swojej pracy publikowała m.in. w wydawnictwach Instytutu Śląskiego, Opolskim Roczniku Muzealnym, w wydawanym przez gminę biuletynie informacyjnym „Serwus”, a także w wydanej w 2002 roku monografii miasta Kędzierzyn-Koźle. To jej pracy zawdzięczamy pierwszy zarys dziejów księstwa kozielskiego, a także liczne artykuły nt. kozielskich kościołów.
W roku 1997 dr Zarzycka wspólnie z dr. Ryszardem Pacułtem, opublikowała książkę „Twierdza kozielska i jej komendanci”, w której była autorką 32 biogramów komendantów twierdzy Koźle.
Dr Zyta Zarzycka po długiej chorobie zmarła 2 listopada 2006 r. Pochowano ją na cmentarzu w Sławięcicach.
